Oğuz Atay'ın Dünyası

Tutunamayanlarda eleştirdiği Türk Aydın tipinin şimdi popüler kültür etkisi ile okur kitlesi haline geldiğini görseydi eserlerini yazdığına pişman olur muydu? Bilinmez.

Ama biz Tutunamayanlar gibi birçok başyapıtı bize armağan eden büyük yazarı bu yazıda daha yakından tanıyacağız.

12 Ekim 1934 İnebolu- Kastamonu doğumlu Türk Edebiyatının usta Kalemi Oğuz Atay 11 yıl CHP’de Milletvekili olan Cemil Atay'ın oğludur. İlkokul öğretmeni annesi, bir kız kardeşi vardır. İyi bir eğitim hayatı olan yazarımız, İTÜ İnşaat Fakültesi’nden mezun olduktan sonra İstanbul Devlet Mühendislik ve Mimarlık Akademisi’nde (Yıldız Teknik Üniversitesi) öğretim üyeliği yapmaya başladı. 1975’te doçent unvanını kazandı ve "Topografya" adlı mesleki kitabını yazdı.

1971-1972 yıllarında yayımlanan ve en popüler eseri olan "Tutunamayanlar" dan sonra büyük bir tartışmanın ve çeşitli eleştirilerin odak noktası haline gelmiştir. Hatta öyle ki Berna Moran "Hem söyledikleri hem de söyleyiş biçimiyle bir başkaldırı" olarak nitelendirmiştir Tutunamayanları. Ve sanki bir kanıtı niteliğinde Atay o yıllarda TRT Roman Ödülü’nü kazandı.

Çekingen fakat çok dürüst bir çocukluğu olmuştur Oğuz Atay’ın hatta o kadar dürüsttür ki "Kardeşini sevmeyen var mı?" diye soran öğretmenine sınıfta tek kalkan onun parmağıdır.

Yolda gördüğü birçok şeyi hayal dünyasında karikatürize ederek ailesine anlatır. Karikatür çizdiği gençlik yıllarına dayanan ince mizah anlayışını kitaplarından okumak mümkündür.

Dostoyevsky ve Kafka hayranı olan Oğuz Atay Tutunamayanlar kitabında "Böyle basit ölçülerle insanları değerlendirirler, Dostoyevsky’yi okumamışlardır, bilmezler." diye de gönderme yapmıştır.

Tutunamayanlar romanını hep sevdiği kadın olan Sevin ve intihar eden arkadaşı Ural’a ithaf etmiştir. Orhan Pamuk tam bir Oğuz Atay hayranıdır. 1972 yılında Tutunamayanlar çıktığında hemen kitabı alır ve defalarca okur. Teknik üniversitesinde okuyan 20 yaşındaki genç Orhan Pamuk'u derinden etkiler bu kitap.

Oğuz Atay kitabı ilk çıktığı zamanlarda TRT ödülü dışında başka bir ödül alamamış şimdiki kadar ya da öldükten sonra yakaladığı şöhret kadar konuşulmamış, öksüz, ilgisiz, kimsesiz bırakılmıştı.

Sanırım büyük yazarların en büyük ortak noktası öldükten sonra hak ettiği değeri görmeleriydi. Zira Ömer Seyfettin gibi Türk edebiyatının büyük yazarının da kimsesiz sanılıp cesedinin kadavra yapıldığı bir edebi cemiyet Oğuz Atay'ı da aynı yalnızlığa itecekti.

"Beyaz Mantolu Adam" hikâyesini kısa bir filme çekmiş fakat bu film kaybolmuştur.

Günlük olarak tuttuğu defter vefatından sonra kaybolur ve Gürsel Göncü isimli bir öğrencinin elinden ta ki Cevat Çapan’a ulaşana kadar defalarca el değiştirir ve bu günlüğün Oğuz Atay'ın evinden çalındığı iddiası yayılır.

Çapan'a ulaşan defter Milliyet gazetesinde parça parça yayınlanır.

Beyin tümörü nedeniyle hayata gözlerini yuman büyük yazarımızın hayatını Yıldız Ecevit, 2014 yılında yayımlanan ve İletişim Yayınları tarafından basılan "Ben Buradayım" adlı eseriyle anlatmıştır.

Eserleri

Roman:

Tutunamayanlar (1971-1972’de iki cilt, yeni basımı tek cilt 1984)

Tehlikeli Oyunlar (1973)

Bir Bilim Adamının Romanı (1975)

Eylembilim (1998, tamamlanmamış roman)

Öykü:

Korkuyu Beklerken (1975)

Tiyatro:

Oyunlarla Yaşayanlar (1985)

KAYNAKÇA

https://www.turkedebiyati.org/yazarlar/oguz_atay.html